Аналитика
Турската инфлација достигна највисоко ниво во последните 20 години од 61 отсто, бидејќи трошоците за енергија и храна растат. Анкара го обвинува порастот на пандемијата и војната во Украина, а опозициските политичари предупредуваат дека цените се надвор од контрола.
Цените на храната, кои сочинуваат околу една четвртина од турската кошничка за инфлација, се зголемија за 70% на годишно ниво.
Официјалната стапка на инфлација во Турција го достигна највисокото ниво во последните 20 години, бидејќи зголемените цени на енергијата и храната ги влошуваат економските предизвици со кои се соочува претседателот Реџеп Таип Ердоган.
Индексот на потрошувачките цени се зголеми за 61 отсто на годишно ниво во март, според турскиот статистички институт – од 54 отсто во февруари и оставајќи го на највисоко ниво од март 2002 година.
Трошоците за храна, кои сочинуваат околу една четвртина од турската кошничка за инфлација, се зголемија за 70 отсто на годишно ниво. Трошоците за енергија се зголемија за речиси 103 отсто, а транспортните пораснаа за 99 отсто, бидејќи скокот на цените на суровините предизвикан од руската инвазија на Украина го направи својот данок врз земјата која ги увезува речиси сите нејзини резерви на нафта и природен гас.
Посебните податоци објавени во понеделникот покажаа дека индексот на цените на производителите, кој ги одразува трошоците за производителите, пораснал за речиси 115 отсто на годишно ниво.
Одговарајќи на бројките за инфлацијата, министерот за финансии Нуредин Небати рече дека неговата земја минува низ „вонреден период“ како резултат на две години од пандемијата на коронавирус проследен со војната во Украина.
Опозициските политичари тврдеа дека вистинската инфлација е дури и повисока од официјалните бројки. Али Бабаџан, поранешен министер за економија, кој сега ја води опозициска партија, го опиша растот на цените како „надвор од контрола“.
Вели Агбаба, пратеник од опозициската Републиканска народна партија, рече дека земјата оди „чекор по чекор кон хиперинфлација“ – често дефинирана како годишна инфлација од повеќе од 50 проценти неколку последователни месеци.
Аналитичарите на Goldman Sachs рекоа дека очекуваат темпото на пораст на цените да надмине 65 отсто „и да остане над оваа стапка во поголемиот дел од 2022 година“, пред да се намали на околу 45 отсто во декември.
Дури и пред руската инвазија на Украина да предизвика раст на цените на суровините, Турција се бореше со највисоката инфлација откако партијата на Ердоган дојде на власт пред речиси две децении.
Централната банка ја намали својата референтна стапка за вкупно 5 процентни поени во последните месеци од минатата година, бидејќи Ердоган, самонаречен „непријател“ на високите каматни стапки, им нареди на креаторите на политиката да дадат приоритет на економскиот раст и покрај зголемениот притисок врз цените.
Анкетите сугерираат дека спиралните животни трошоци ја погодија поддршката за турскиот водач, кој голем дел од неговиот ран изборен успех го изгради со обезбедување економски просперитет за милиони луѓе. Но, Ердоган, кој ја отфрла воспоставената економска ортодоксија дека високите каматни стапки помагаат да се залади инфлацијата, одби да и дозволи на централната банка на земјата да ги зголеми трошоците за задолжување.
Растечките цени на струјата во Турција ја намалуваат поддршката од гласачите за Ердоган.
Со референтната каматна стапка на централната банка поставена на 14 отсто, реалните каматни стапки изнесуваат минус 47 отсто штом ќе се земе предвид стапката на инфлација во март. Длабоко негативната реална каматна стапка ризикува да изврши дополнителен притисок врз лирата, која беше валутата на новите пазари со најлошо работење по руската рубља досега оваа година, губејќи околу 9 отсто од својата вредност во однос на доларот.
Банката MUFG предупреди дека најновите податоци за инфлацијата „дополнително ќе ја поткопаат довербата“ во турската валута, додавајќи дека поставките на монетарната политика се „премногу лабави за да се борат против инфлациските ризици“.
Небати изјави на настан во северозападниот град Бурса дека проблемите со синџирот на снабдување во земјоделството и енергијата, особено, создале инфлациски притисоци.
Тој инсистираше на тоа дека Анкара презема чекори за „трајно“ да ја намали инфлацијата, укажувајќи на спорната шема поддржана од државата која се обидува да ги привлече штедачите назад кон лирата со ветување дека ќе ги заштити од ризикот од девизниот курс. Владата, исто така, најави неколку круга на намалување на ДДВ, заедно со зголемување на минималната плата за 50 отсто, во обид да ја ограничи болката кај домаќинствата.
Аналитичарите предупредуваат дека војната во Украина може да го погоди и турскиот туристички сектор, кој се потпира и на украинските и на руските посетители и служи како витален извор на девизи за економијата на земјата.
