Аналитика
Санторини, најпознатиот туристички остров во Грција, го должи својот светски препознатлив пејзаж на масовна вулканска ерупција што се случила пред илјадници години.
Денес, истите природни сили што ги обликувале неговите драматични карпи може да претставуваат закана за иднината на островот. Научниците сега истражуваат колку би можел да биде опасен следниот голем земјотрес – и кои делови од морското дно се најранливи.
Под живописната убавина на Санторини лежи наследството на една од најмоќните ерупции во човечката историја. Таа древна експлозија оставила зад себе огромен кратер и калдера во облик на полумесечина, дефинирајќи ја прекрасната топографија на островот. Ерупцијата не само што ја создаде препознатливата форма на островот, туку ги постави и темелите за она што ќе стане глобално познат туристички центар, генерирајќи милиони приходи секоја година.
Додека Санторини се подготвува за високата туристичка сезона, засегнатите страни во туризмот работат на справување со негативните публицитети околу сеизмичката активност што го растресе островот претходно оваа година.
„Сакам да ја наречам ситуацијата PR катастрофа, а не природна катастрофа“, рече Маркос Хајдеменос, генерален директор на Canaves Collection, луксузна група за угостителство со четири хотели и комплекс од вили на островот. „Земјотресите се смирија веќе некое време, но сè уште го прикажуваме Санторини како место кое беше опустошено“.
Хајдеменос е меѓу хотелиерите и туристичките советници кои рекоа дека последиците ги намалија претстојните туристички резервации.
„Немавме откажувања, но протокот на дојдовни резервации се намали“, признава тој. „Јануари, февруари и март се големи месеци на дојдовни резервации за периодот на летните одмори“.
Сепак, истите сили што некогаш го обликуваа Санторини може повторно да се разбудат. Истражувачите го проучуваат ризикот од обновена сеизмичка активност – и опасностите што може да ги донесе и за жителите и за посетителите.
Неодамнешна анализа на Би-Би-Си откри дека речиси половина од 11.000 жители на Санторини се евакуирале пред серија земјотреси да го потресат островот. Овие потреси ги зголемија стравувањата, покренувајќи прашања за веројатноста за идни ерупции или деструктивни земјотреси.
Околу две третини од вулканите во светот лежат под океанот, но повеќето остануваат во голема мера ненабљудувани. Професорката Изобел Јео од Националниот океанографски центар на Велика Британија забележува дека, за разлика од вулканите со висок профил како што е Везув, овие потопени џинови често се „невидливи“ – и покрај нивниот потенцијал за разорно влијание.
По неодамнешната сеизмичка активност, научниците работат на идентификување на предупредувачки знаци за можна ерупција.
Последната ерупција на Санторини беше во 1950 година, но дури во 2012 година имаше „период на немири“, вели Изобел. Магмата се влеваше во вулканските комори и островите „се надуваа“. „Подводните вулкани се способни за навистина големи, навистина деструктивни ерупции“, вели таа. „Ние сме заведени во чувство на лажна безбедност ако сте навикнати на мали ерупции и вулканот кој се однесува безбедно. Претпоставувате дека следната ќе биде иста – но можеби нема“, додава.
Ерупцијата на вулканот Хунга Тонга во Тихиот Океан во 2022 година служи како суров потсетник за моќта што можат да ја ослободат подводните вулкани. Тоа беше најголемата ерупција некогаш забележана под морето, испраќајќи ударни бранови дури до Велика Британија и генерирајќи цунами што ги погоди крајбрежјата низ Пацификот. Некои блиски острови беа толку лошо оштетени што нивното население никогаш не се врати.
Во моментов, истражувачкиот брод „Дискавери“ ја испитува калдерата на Санторини и се упатува кон Колумбо, уште еден активен подморски вулкан кој се наоѓа околу 7 километри североисточно од островот. Иако не се очекува непосредна ерупција, експертите се согласуваат дека е прашање на кога, а не дали.
Тековното истражување е од витално значење за јавната безбедност и иднината на туристичката индустрија на Санторини. Научниците имаат за цел да идентификуваат области со висок ризик на морското дно и да им помогнат на властите да одредат ограничени зони во случај на вулканска активност. Ова, исто така, ќе информира за планирањето на евакуацијата и стратегиите за управување со туризмот.
Неодамнешната земјотресна активност ја истакна ранливоста на Санторини и деликатната рамнотежа помеѓу природата и човечкото присуство. Со туризмот како ‘рбет на локалната економија, влоговите се високи. Додека истражувачите продолжуваат да ги следат сеизмичките и вулканските модели, и локалното население и посетителите мора да останат будни – и подготвени за непредвидливата иднина на островот.
