Аналитика
Стапката на вработеност во ЕУ достигна историски максимум од 74,6 отсто во 2022 година, покажуваат новите податоци на Евростат. Но, процентуалната вработеност драстично варира од регион до регион. Кога се гледаат европските стапки на вработеност на мапа, лесно е да се види поделбата меѓу северните и јужните држави.
Еуростат, канцеларијата за статистика на Европската комисија, откри дека по поделбата на земјите на 242 основни региони (NUTS 2), две петини од областите имале стапка на вработеност еднаква или над 78%. Овие области беа претежно концентрирани во Чешка, Данска, Германија, Естонија, Малта, Холандија и Шведска.
Во финскиот архипелаг Аланд, Евростат е забележана највисока стапка на вработеност од 89,7%, а втората највисока стапка беше забележана во регионот на полскиот главен град Варшава, каде вработеноста беше 85,4%. Зад овие две области се најдоа холандскиот регион Утрехт и регионот на шведскиот главен град Стокхолм, и двете со стапка на вработеност од 85,1%.
На другиот крај на скалата, во три региони во јужна Италија, состојбата е драстично различна, односно постои висок процент на невработеност. Евростат откри дека помалку од половина од населението било вработено во 2022 година.
Овие области беа Сицилија (46,2%), Калабрија (47,0%) и Кампанија (47,3%).
Во некои делови на Турција, стапката на вработеност падна уште пониска отколку во Италија, збирно забележана на 32,8% во градовите Мардин, Батман, Ширнак и Сиирт.
КАДЕ РАСТЕЛА ВРАБОТЕНОСТА?
Од проучуваните региони, Евростат откри дека 9 од 10 биле сведоци на зголемување на стапките на вработеност помеѓу 2021 и 2022 година.
Првите пет области со највисока стапка на раст вклучуваат четири грчки региони: Епир (до 7,7 процентни поени), Јужен Егеј (+5,8), Крит (+5,7) и Централна Грција (+5,4). Висок раст е забележан и на шпанските Канарски острови, со пораст од 5,5 процентни поени.
Сепак, зголемената стапка на вработеност не беше забележана насекаде, бидејќи малцинството држави забележа пад на бројот на нивните граѓани кои работат.
Полскиот регион Ополе војводство забележа пад од 1,5 процентни поени, проследено со шпанскиот регион Мелиља (-1,3), германскиот регион Долна Франконија (-1,2) и француските региони Лимузен (-1,0), Бретања, и Гвадалупе (и двете -0,9).
Покрај порастот на вработеноста, најновите бројки од август 2023 година, исто така, покажуваат дека невработеноста во ЕУ се намалува. Двете бројки се јасно поврзани, но може да бидат засегнати и од бројот на луѓе кои спаѓаат во ниту една категорија, како што се оние кои се студенти или негуватели.
Стапката на невработеност во ЕУ беше 5,9% во август 2023 година, што е намалување од 6,0% во јули 2023 година и од 6,1% во август 2022 година.
Сепак, и покрај овој ветувачки тренд, Вилијам Мичел, професор по економија на Универзитетот во Њукасл во Австралија, изјави за Euronews дека „непополнетите слободни работни места сега сигнализираат претстојна слабост“.
По пандемијата на ковид, која драматично го преобликува пазарот на труд, повеќето земји-членки на ЕУ забележаа нагло зголемување на слободните работни места.
Во средината на 2022 година, слободните работни места во ЕУ повторно почнаа полека да се намалуваат, но тие сè уште се далеку повисоки од нивоата пред пандемијата. Ова сугерира дека има неусогласеност помеѓу вештините на работникот и барањата на работодавачот, што доведува до ризик од намалена продуктивност и конкурентност.
Со цел да се справи со ова, ЕУ вети дека подобро ќе ги предвиди промените на пазарот на труд, ќе ја олесни професионалната мобилност и ќе ја подобри приспособливоста на работниците.
Професорот Мичел, исто така, укажа на низата покачувања на каматните стапки на Европската централна банка (ЕЦБ). Тој рече дека силните бројки за вработување сугерираат дека „промените на монетарната политика го немаа влијанието како што веруваа многу економисти“, додавајќи дека „реалната економија не е многу чувствителна на промените на каматните стапки во опсегот што го забележавме“.
Некои стравуваа дека зголемувањето на стапката може да предизвика поголема невработеност предизвикувајќи намалување на потрошувачката и инвестициите на потрошувачите, сценарио кое досега беше избегнато.
ЕЦБ во четврток треба да ја објави својата следна одлука за монетарната политика, при што аналитичарите очекуваат банката да ја прекине долгата серија на зголемувања на каматните стапки.
