Аналитика
Недостигот на гас ширум Европа веројатно ќе трае неколку зими кои следат, изјави главниот извршен директор на Шел, Бен Ван Берден, зголемувајќи ги изгледите за продолжување на ограничувањата во потрошувачката на енергијата додека владите ширум континентот вршат притисок да развијат алтернативни снабдувања. Намалувањето на снабдувањето со руски гас по инвазијата на Украина ги втурна европските земји во катастрофална енергетска криза, зголемувајќи ги цените на големо, оставајќи ги потрошувачите соочени со огромни сметки и највисоки стапки на инфлација од 1980-тите.
Говорејќи на прес-конференција во Норвешка во понеделникот, Бен ван Берден рече дека ситуацијата може да трае неколку години. „Можеби ќе имаме голем број зими каде што некако треба да најдеме решенија“, рече тој. Ван Берден рече дека решенијата за енергетската криза ќе треба да се најдат преку „заштеда на ефикасност, преку рационализирање и многу, многу брзо изготвување алтернативи“.
„Дека ова ќе биде некако лесно или ќе заврши, мислам дека е фантазија што треба да ја оставиме настрана“, додаде тој. Неговите коментари доаѓаат додека најголемите европски економии се подготвуваат за тешка зима на зголемена инфлација и закана од рецесија, бидејќи рекордните зголемувања на сметките за гас и електрична енергија создаваат притисок врз домаќинствата и бизнисите ширум континентот.
Русија, главниот снабдувач на гас за поголемиот дел од ЕУ пред војната во Украина, го намали извозот како одговор на западните санкции воведени по инвазијата на Владимир Путин пред шест месеци. Иако сите земји на ЕУ не се директно зависни од руските испораки, конкуренцијата за оскудни ресурси ги поттикна големопродажните цени на европскиот гас за 12 пати во споредба со пред една година.
Велика Британија добива малку од својот гас директно од Русија, иако е изложена на зголемени цени на големопродажниот пазар. Лиз Трус, која најверојатно ќе биде идната британска премиерка, досега одбиваше да објасни каква помош би им дала на домаќинствата бидејќи ценовната граница на сметките за енергија скокна за 80% на 3.549 фунти годишно од октомври.
Говорејќи во понеделникот, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, рече дека наскоро ќе биде претставен пакет итни мерки. Говорејќи во Словенија додека претставниците на ЕУ работат на изработка на план, кој би можел да биде објавен уште оваа недела, Фон дер Лајен рече дека ќе бидат воведени „итни интервенции“ покрај долгорочните реформи на енергетскиот пазар. „Растечките цени на електричната енергија сега ги изложуваат, од различни причини, ограничувањата на нашиот сегашен дизајн на пазарот на електрична енергија“, рече таа.
Француската премиерка, Елизабет Борн, ги предупреди компаниите дека енергијата би можела да се рационализира оваа зима, додека белгискиот министер за енергетика рече дека следните пет до 10 години може да бидат тешки.
Зборувајќи заедно со извршниот директор на Шел во Норвешка, шефот на друга енергетска компанија, Патрик Пујане од TotalEnergies, рече дека европските влади и креаторите на политиката ќе треба да планираат иднина без руски гас. Коментарите беа дадени на церемонијата за одбележување на договорот за заробување и складирање на јаглерод меѓу двете фирми, објави Фајненшл Тајмс. „Ако мислите без него [рускиот гас], ќе се справиме. Има доволно енергија на оваа планета за без неа“, додаде Пујане.
Цените на европскиот бензин пораснаа во последните неколку недели, достигнувајќи речиси 350 евра за мегават час минатата недела, бидејќи земјите побрзаа да акумулираат резерви пред зимата. Украинскиот претседател, Володимир Зеленски, во понеделникот ја обвини Русија за „економски терор“ со обидот да ја намали испораката на гас во Европа. „Тоа врши притисок со ценовната криза, со осиромашување, за да ја ослабне Европа“, рече тој.
Работата за одржување се очекува оваа недела да ја изврши руската државна компанија Газпром на гасоводот Северен тек 1 што ги поврзува Русија и Германија преку Балтичкото Море, комплицирајќи ги напорите за полнење на складиштата за гас.
Цените на бензинот на големо се намалија во понеделникот, откако германскиот министер за економија рече дека очекува складиштето во земјата да биде исполнето 85 отсто следниот месец. Сепак, цените и понатаму остануваат повеќе од тројно од нивото на почетокот на оваа година.
Зголемените цени на енергијата им помогнаа на нафтените и гасните компании да забележат зголемени профити, поттикнувајќи барања за неочекувани даноци за да се помогне во финансирањето на итна поддршка за домаќинствата и бизнисите кои се во неволја. Шел оствари рекорден профит од речиси 10 милијарди фунти помеѓу април и јуни и вети дека ќе им даде на акционерите дивиденди во вредност од 6,5 милијарди фунти.
