Аналитика
Светот беше најжежок во изминатите 10 години, а 2024 година сега е прогласена за официјален рекордер, покажуваат податоците на главната климатска служба на Европската Унија.
Тоа беше, исто така, првата календарска година во која Земјата надмина 1,5 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа, што е една од целите што светските лидери се согласија да го ограничат затоплувањето со Парискиот договор од 2015 година.
Тоа беше година во која поплавите им отстапија место на топлотните бранови и разорните бури доминираа на насловните страници, а беа постигнати и неколку главни климатски пресвртници.
Според Службата за климатски промени Коперник (C3S), 2024 година била за 1,6 Целзиусови степени потопла од прединдустриските времиња, лесно надминувајќи ја претходната рекордна година од 2023 година.
Заменик-директорката на Службата за климатски промени, Саманта Бургес, рече дека светот сега се тетерави на работ да го помине прагот на глобално затоплување дефиниран во Парискиот договор од 2015 година.
„Овие високи глобални температури, заедно со рекордните глобални атмосферски нивоа на водена пареа во 2024 година, значеа невидени топлотни бранови и обилни врнежи од дожд, предизвикувајќи мизерија за милиони луѓе“.
Проценките од најновиот извештај на IPCC очекуваат глобалното затоплување да достигне 1,5 Целзиусови степени помеѓу 2030 и 2052 година, иако климатските научници велат дека тоа најверојатно ќе биде порано врз основа на податоците од последните години.
Обилни врнежи од дожд
Додека температурата се зголемуваше, така се зголемија и екстремните врнежи.
Дневните записи за врнежи беа за 52 отсто почести во 2024 година во споредба со просекот од 1995 до 2005 година, според извештајот на Глобал Вотер Монитор.
Водечкиот автор на извештајот, професорот Алберт ван Дијк, рече дека зголемувањето на дневните екстремни врнежи е исполнето со значителни поројни поплави ширум светот, вклучително и разорните поплави во Шпанија во октомври.
„Ова беше уште една голема година во однос на поплавите и слично“, рече тој.
„Имавме големи поплави на југот на Бразил, иако имаше суша на северот на Бразил, на пример. И имавме слични големи поплави на места како Бангладеш и поврзани со циклони на југоисток Азија, Виетнам, јужна Кина, Филипини и така натаму“.
Во подолга временска рамка, сепак, трендот се менува. Глобалниот монитор за вода откри дека бројот на рекордно сушни месеци бил многу зголемен во 2024 година, во споредба со просекот. Ова станува сè почеста појава во последниве децении.
Екстремно време
Светот е големо место, така што ќе има екстремни временски услови во секоја дадена година. Но, професорот ван Дијк рече дека оваа година екстремните временски настани отидоа „од лошо на полошо“, со сериозни поплави, урагани и суши низ сите делови на светот.
Сезоната на урагани и тајфуни на северната хемисфера беше особено деструктивна, обележана со неколку тешки и рекордни системи.
Ова го вклучуваше ураганот Берил, кој во јули стана најраниот ураган на атлантскиот басен. За време на сезоната на урагани во Атлантикот, два силни урагана, Хелен и Милтон, исто така ја погодија Флорида во рок од две недели.
Во меѓувреме, Филипините доживеаја рекордна сезона на тајфуни, во која шест последователни системи за бура ја погодија земјата за помалку од еден месец.
Топлината на океаните продолжува
Еден од најверојатните придонесувачи за екстремните временски услови, според климатолозите, е континуираното присуство на извонредно топли океани ширум светот.
Океанографот од ЦСИРО, Крис Чепмен, рече дека иако дел од океанската топлина се очекуваше поради присуството на Ел Нињо, неговата истрајност и интензитет во другите области го надминаа нормалното.
Топли ноќи во Австралија
Жешките денови и жешките ноќи доминираа во поголемиот дел од земјата оваа година во Австралија, и покрај некои силни студени бранови во текот на зимата. Ова резултираше со Австралија да дојде со својата втора најжешка година во историјата, севкупно, од 1910 година, кога станаа достапни веродостојни национални податоци.
Минатата година беше, исто така, 24-та година по ред во која земјата не успеа да забележи просечна температура пониска од нормалната. Минималните температури во текот на ноќта биле највисоки во 115-годишните податоци на БОМ.
Белење на корали
„Глобалното масовно белење“ на коралните гребени ширум светот од февруари 2023 година сега е најобемното досега, според Националната управа за океани и атмосфера (НОАА) за корални гребени.
Неверојатни 78,9 отсто од областите на коралните гребени во светот – од Атлантикот до Тихиот Океан и Индискиот Океан – досега биле подложени на топлински стрес на ниво на белење.
Тоа го вклучи седмото масовно белење на Големиот корален гребен од 1998 година и петто во последните осум години.
Антарктичкиот морски мраз
Обемот на антарктичкиот морски мраз – и годишниот минимум во февруари и максимумот во септември – беше втор најнизок од почетокот на сателитски записи, според Националниот центар за податоци за снег и мраз на Соединетите држави.
За разлика од северната хемисфера, морскиот мраз на Антарктикот историски не покажува силни трендови со глобалното затоплување. Сепак, д-р Чепмен рече дека неодамнешниот пад предизвика прашања меѓу научниците.
„Сè уште не можеме дефинитивно ништо да кажеме, знаете, две или три години не прават тренд. Но, досега морскиот мраз не се вратил и тоа е нешто што неколкумина од нас ги држи будни ноќе бидејќи сугерира дека можеби нешто се променило во системот“.
Емисии на стакленички гасови
Најголем придонесувач за нашето затоплување на климата се емисиите на стакленички гасови од согорувањето на фосилните горива. За да го запреме тој тренд, нашите емисии треба да се намалат.
Научниците се надеваа дека 2024 година ќе биде година кога ќе видиме дека емисиите ќе почнат да паѓаат. Наместо тоа, тие сè уште растат, но со забавување.
Подемот на обновливите извори на енергија
Обновливите извори на енергија го прават најголемиот дел од товарот во намалувањето на емисиите во светот.
Светот се движи кон рекордни инсталации на ветер и сончева енергија во 2024 година, по рекордната година во 2023 година, според Меѓународната агенција за енергија.
Но, сè уште не е доволно за да се надомести зголемената побарувачка за електрична енергија, поради што глобалните емисии на стакленички гасови не се намалија.
