Аналитика
Доналд Трамп на својата претседателската инаугурација вети дека веднаш по враќањето во Белата куќа ќе ѝ го врати на Америка Панамскиот канал.„Ветувањето на Панама за нас е прекршено“, рече тој. „Целта на нашиот договор и духот на нашиот договор се целосно прекршени“, рече Трамп мислејќи на договорот со кој САД ѝ го отстапија на Панама каналот по 85 години сопственост и управување, од времето на неодамна починатиот претседател Џими Картер.
На ова, Москва денес одговори со порака за новиот американски претседател Доналд Трамп: „Не ни помислувајте да ја преземете контролата врз Панамскиот канал!“.
ТРАМП ПОБРЗА ДА ГИ ОСТВАРИ ВЕТУВАЊАТА, МОСКВА СО ОСТАР ОДГОВОР
Веднаш откако стана претседател, Трамп, побрза да ги повлече Соединетите држави од Парискиот климатски договор и Светската здравствена организација (СЗО), и го запре бришењето на Куба од црната листа на држави спонзори на тероризмот, а објави и дека Мексиканскиот залив ќе го прекрсти во Американски залив.
Во своето инаугуративно обраќање Трамп посвети доста внимание на потребата да ги смени работите околу Панамскиот канал во полза на САД и ја повтори својата жалба дека Кина сега де факто ефикасно „управува“ со Панамскиот канал преку нејзиното растечко присуство околу виталниот воден пат, кој САД го предадоа на крајот на 1999 година. „Не ѝ го дадовме на Кина, туку на Панама. И го враќаме назад“, рече Трамп по заклетвата во американскиот Капитол.
Трамп со недели го зголемува притисокот околу каналот – низ кој патува 40 отсто од американскиот контејнерски сообраќај – и постојано одбиваше да ја отфрли можноста за воена сила против Панама, историски пријателски кон Вашингтон.
Панамскиот претседател Хозе Раул Мулино брзо негираше дека која било друга нација се меша во каналот што ги поврзува Атлантскиот и Тихиот Океан, велејќи дека неговата земја управува со него преку принципот на неутралност. „Каналот е и ќе остане на Панама“, рече Мулино, повикувајќи на дијалог за решавање на какви било прашања.
На неговата инаугурација, Трамп се пожали дека американските трговски и морнарички бродови биле сериозно преполнети и не се третирани праведно на кој било начин, облик или форма.
Соединетите Американски Држави ја завршија изградбата на каналот, пресекот што ги поврзува Тихиот и Атлантскиот океан, во 1914 година и го контролираа до 1999 година, кога беше префрлен во Панама – последната фаза од договорот од 1977 година потпишан од тогашниот претседател Џими Картер, прогласувајќи го за трајно неутрален меѓународен воден пат.
Руското Министерство за надворешни работи експресно во вторникот соопшти дека Панамскиот канал легално ѝ припаѓа на Панама и ги предупреди САД да не се обидуваат да го вратат, без разлика дали со воена или економска принуда.
„Очекуваме дека за време на очекуваните дискусии меѓу раководството на Панама и американскиот претседател Доналд Трамп за прашањата за контрола над Панамскиот канал… страните ќе го почитуваат актуелниот меѓународен правен режим на овој клучен воден пат“, рече Александар Шчетинин, директор на Латин Американскиот оддел на руското Министерство за надворешни работи, според руските државни медиуми.
„Русија […] ги потврдува своите обврски за одржување на постојана неутралност на Панамскиот канал, залагајќи се за одржување на овој меѓународен транзитен воден пат безбеден и отворен“, рече Шчетинин и додаде дека САД немаат „право да се мешаат во внатрешни работи на Панама“, објави Политико.
КАКВА Е УЛОГАТА НА КИНА?
Трамп вети политика „Америка на прво место“ на приоритет на американските интереси пред сè друго.
Според договорот, двете нации ветија дека ќе го бранат неутралниот статус на каналот и ќе го држат отворен за бродови од сите нации. Договорот им дава право на САД да помогнат во одржувањето и заштитата на пристапноста и безбедноста на водниот пат.
Тимот на Трамп тврди дека Панама го прекршила овој дел од договорот дозволувајќи им на кинески бродови да оперираат таму.
Кинеското инволвирање започна во 2016 година кога државната Cosco го испрати својот прв брод низ проширениот канал. Истата година, кинеската Landbridge Group го купи најголемото пристаниште во Панама на Атлантикот на островот Маргарита за 900 милиони американски долари.
Кинеските компании го проширија своето присуство во 2018 година кога China Harbor Engineering Company и China Communications Construction Company освоија договор од 1,4 милијарди американски долари за изградба на четвртиот мост на каналот.
Денес, околу 70 отсто од бродовите што го користат каналот се поврзани со американската трговија. Трамп предложи целосно купување на водениот пат или насилно преземање контрола над него, тврдејќи дека тоа ќе ја зајакне безбедноста на САД.
Републиканците во Претставничкиот дом воведоа закон со кој ќе се овласти Трамп да го купи каналот, наведувајќи ја загриженоста за кинеското влијание во Панама.
(Фото: Фоксњуз)
