Аналитика
Се уште не се знае како ОПЕК + ќе одговори на повикот на американскиот претседател Доналд Трамп за пониски цени на нафтата: ова не е прв пат тој да поставува такви барања. Но, исто како и за време на неговиот прв мандат, Организацијата на земјите извознички на нафта и надворешните партнери како Русија и Казахстан – заедно познати како ОПЕК + – нема да имаат панична реакција, вели во својата анализа Амена Бакр е раководител на истражувањето на Блискиот Исток за енергија и ОПЕК+ во Кплер, независна глобална разузнавачка компанија за трговија со стоки.
Почнувајќи од годината во која доминира загриженоста за слабата побарувачка и зголемената понуда надвор од ОПЕК+, вниманието на пазарот се префрли на геополитичките ризици – она што трговците го нарекуваат „Трамп факторот“. Неговото враќање го задржа глобалниот репер сурова нафта од типот „брент“ да се движи околу 80 долари за барел во јануари, со дополнителна нестабилност од новите американски санкции кон Русија и построги ограничувања за производителите на нафта како Иран и Венецуела.
Во потег кој навидум има за цел да ги задржи цените под контрола, Трамп го повика ОПЕК + да го зголеми производството, тврдејќи дека тоа ќе ја ослаби Русија и ќе помогне да се стави крај на војната во Украина. Ниту еден функционер од групата не одговори, бидејќи во основата, таа останува фокусирана на управување со пазарот, а не на политичко држење. Тоа вклучува цврсто задржување на Русија во Алијансата за да се одржи максималното влијание врз глобалното снабдување.
Според сегашниот договор договорен во декември, членките на ОПЕК + се обврзаа на кумулативно доброволно намалување од 2,2 милиони барели дневно (бпд) до првиот квартал од 2025 година, проследено со постепено враќање на производството во текот на 18 месеци. Пошироко колективно намалување од 2 милиони барели дневно, заедно со доброволните намалувања од 1,66 милиони барели дневно, останува на сила најмалку до 2026 година. Делегатите на ОПЕК+ велат дека внатрешните дискусии покажуваат дека нема брзање да се смени курсот, особено со цените на нафтата кои сè уште варираат во средината од 70 долари с. Усогласеноста со намалувањата е силно – лебди околу 90% – клучен показател за кохезијата на групата.
Би било наивно да се претпостави дека одлуките на ОПЕК се ослободени од политичко влијание, но историјата покажува дека групата има досие за одржување на единството дури и кога членките влегуваат во војна едни со други, од иранско-ирачката војна во 1980-тите до инвазијата на Ирак на Кувајт во 1990 година. Понатаму, земјите-членки се претпазливи за секој потег што може да се толкува како поклонување пред Трамп, особено ако ризикува внатрешни фрактури или се заканува на независноста на алијансата и губење на членови.
Ако зголемувањето на производството стане неопходно, ОПЕК + претходно имаше сличен притисок од САД. Во 2018 година, санкциите на Трамп кон Иран принудија тешки преговори во рамките на групата, при што земји како Иран, Ирак и Венецуела се спротивставија на колективното зголемување на производството што би можело да го намали нивниот удел на пазарот бидејќи тие не можеа да го зголемат производството. Компромисот? На типичен начин на ОПЕК, беше постигнато нејасно, необјавено зголемување на производството – што го задржа единството во групата.
Засега, следните чекори на Трамп за санкциите против Техеран и Каракас остануваат нејасни, како и нивното потенцијално влијание врз основите на понудата и побарувачката. Во меѓувреме, на американските производители на шкрилци им треба цените на нафтата да останат на високи 70 долари за да го одржат растот на производството – економска реалност што може да го ублажи пристапот на администрацијата. Заедничкиот министерски комитет за следење на ОПЕК треба да се состане на 3 февруари, при што се очекува делегатите да ги проценат пазарните услови, вклучувајќи го и американскиот план за зголемување на производството. Комитетот не поставува политика, но може да препорача прилагодувања за целата група да ги разгледа доколку е потребно.
Најверојатно ќе надвладее претпазливост. Неизвесната перспектива на побарувачката на Кина останува главен фактор, и покрај топлите врски меѓу Трамп и Ријад, влогот за распаѓање на ОПЕК + е превисок за Саудиска Арабија и другите американски пријатели во ОПЕК да ја смират администрацијата. Нафтената политика ги надминува американските претседателства. Саудиска Арабија ја поставува својата горната стратегија на повеќедецениски хоризонт – нема да дозволи следните четири години на Трамп да ја потресуваат нејзината долга игра, се вели во анализата.
