Аналитика
Екстремната топлина предизвикана од емисиите од 111 компании за фосилни горива го чинела светот околу 28 трилиони долари помеѓу 1991 и 2020 година, тврдат научниците на колеџот Дартмут во своето најново истражување.
Нивната студија, која беше објавена во среда во списанието „Nature“, претставува рецензиран метод за поврзување на емисиите со специфични климатски штети. Нивната цел е да им помогнат на компаниите да бидат одговорни за трошоците од екстремните временски услови, слично на тоа како да се смета тутунската индустрија за случаи на рак на белите дробови или фармацевтските компании за опиоидната криза.
Истражувачката фирма Zero Carbon Analytics брои 68 тужби поднесени низ целиот свет за штетата од климатските промени, од кои повеќе од половина се во Соединетите Американски Држави.
„Тврдиме дека научниот случај за одговорноста за климатските промени е затворен“, напишаа авторите на студијата, Кристофер Калахан, кој докторирал на колеџот Дартмут, и Џастин Манкин, професор на Одделот за географија во Дартмут.
КОИ СЕ ПЕТТЕ НАЈГОЛЕМИ ЗАГАДУВАЧИ ОД НАФТЕНАТА ИНДУСТРИЈА?
Околу една третина од вкупните трошоци се припишуваат на пет компании, што може да се поврзе со повеќе од 9 трилиони долари штета предизвикана од климатските промени, според студијата.
Ова се компаниите со најголеми емисии и сумата во долари за која истражувачите проценуваат дека се одговорни:
Сауди Арамко: 2,05 трилиони долари
Газпром: 2 трилиони долари
Шеврон: 1,98 трилиони долари
ЕксонМобил: 1,91 трилиони долари
Бритиш Петрол: 1,45 трилиони долари
Истражувачите пресметале дека секој 1% од стакленичкиот гас испуштен во атмосферата од 1990 година предизвикал штета од 502 милијарди долари само од топлина, што не ги вклучува трошоците настанати од други екстремни временски услови како што се урагани, суши и поплави. Податоците за емисиите се земени од јавната база на податоци за јаглеродни главни емисии, рекоа тие.
Тие користеле 1.000 различни компјутерски симулации за да ги преведат тие емисии во промени на просечната глобална температура на површината на Земјата, споредувајќи ја со светот без емисиите на таа компанија.
Користејќи го овој пристап, тие утврдиле дека загадувањето од Шеврон, на пример, ја зголемило температурата на Земјата за 0,045 степени Фаренхајт.
Истражувачите, исто така, пресметале колку загадувањето на секоја компанија придонело за петте најжешки денови во годината, користејќи уште 80 компјутерски симулации, а потоа примениле формула што го поврзува екстремниот интензитет на топлина со промените во економскиот принос.
Овој систем е моделиран врз основа на воспоставените техники што научниците ги користат повеќе од една деценија за да ги припишат екстремните временски настани, како што е топлотниот бран на северозападниот Пацифик во 2021 година, на климатските промени.
Манкин рече дека во минатото постоел аргумент: „Кој може да каже дека мојот молекул на CO2 придонел за овие штети наспроти кој било друг?“ Тој рече дека студијата „навистина јасно покажала како превезот на веродостојно негирање повеќе не постои научно. Всушност, можеме да ги проследиме штетите до главните емитери“.
„Сите методи што ги користат се доста робусни“, рече климатологот од Империјал колеџ во Лондон, Фридерике Ото, која раководи со World Weather Attribution, збирка научници кои се обидуваат со брзи студии за атрибуција за да видат дали специфични екстремни временски настани се влошени од климатските промени и, ако е така, за колку. Таа не учествуваше во студијата.
„Според мене, би било добро овој пристап да го прифатат повеќе различни групи. Како и со атрибуцијата на настани, колку повеќе групи го прават тоа, толку подобра станува науката и толку подобро знаеме што прави разлика, а што не“, рече Ото. Досега, ниедна тужба за одговорност за климата против голем емитер на јаглерод не била успешна, но можеби покажувањето „колку се претежно силни научните докази“ може да го промени тоа, рече таа.
„Истражувањето е добра вежба и доказ за концептот, но постојат толку многу други климатски варијабли што бројките до кои дојдоа Калахан и Манкин веројатно се огромно потценување на штетата што компаниите навистина ја предизвикале“, смета Мајкл Ман, климатски научник од Универзитетот во Пенсилванија, кој не бил вклучен во студијата.
(Фото: Britannica)
