Која е улогата на светската банка?

Со илјадници вработени и 189 земји-членки, Светската банка е една од најмоќните институции во светот. Таа финансира милијарди долари секоја година за ставање крај на глобалната сиромаштија. Но, како што Светската банка порасна поголема, таа исто така стана понефункционална. Високо-буџетски проекти со мал надзор, наводно, довеле до корупција, прикривање и сериозни несакани последици. Па, што точно е Светската банка и како стана толку моќна? Светската банка, како и многу други меѓународни организации, беше создадена по Втората светска војна.

Во 1944 година, како што војната завршуваше, сојузничките нации вклучително и Соединетите држави и Велика Британија ја создадоа Меѓународната банка за обнова и развој, за повторно да ја изградат Европа. Во 1947 година, оваа банка го издаде својот прв заем за Франција, кој беше силно критикуван за време на војната и финансираше слични иницијативи во текот на 40-тите и 50-тите години. Потоа, Меѓународната банка за обнова и развој, стана позната како „Светска банка“.

Во раните 1970-ти, како што беше завршена реконструкцијата после војната, Светската банка се насочи кон намалување на глобалната сиромаштија. Наместо да финансира само градежни проекти, како што се изградба на брани и производство на електрична енергија, банката ги надгледуваше програмите поврзани со производство на храна, здравство, исхрана и развој. До почетокот на осумдесеттите години на минатиот век, Светската банка не беше составена само од експерти за финансии и инфраструктура, како економисти и инженери, туку и експерти со фокус на општеството како антрополози и социјални научници. Овие експерти не само што соработуваат на инфраструктурни проекти, туку работат со локалните власти на политики и институции што ќе ги извадат луѓето од сиромаштија.

На пример, во Индија, Светската банка финансира изградба на скоро десет илјади милји на патишта што ги поврзуваат сиромашните рурални заедници со училиштата, маркетите и изворите на чиста вода. Проектот ги стимулира руралните економии да го подобрат квалитетот на животот за илјадници луѓе. Во изминатите 45 години, целите на Светската банка во голема мера останаа непроменети.

Двете наведени цели на банката се да ја намалат екстремната сиромаштија, односно луѓето кои живеат со помалку од приближно 2 долари на ден и да соберат приходи на најсиромашните 40 проценти од населението. Планира да го стори тоа со издавање заеми со ниски каматни стапки и заеми кои имаат камати ниски до нула, за земјите во развој. Честопати Светската банка ги финансира иницијативите самостојно, но исто така и партнери со влади, приватни банки и други мултилатерални организации, како Светската трговска организација или ООН.

Светската банка ги добива своите средства со продажба на обврзници на инвеститори, собира такси за претплата од владите членки и нето заработка од неговите средства. Но, многумина тврдат дека овие проекти честопати ги повредуваат сиромашните, а не им помагаат. Според еденизвештајот од 2015 година, речиси три и пол милиони луѓе се раселени во текот на последната деценија за да се направи простор за проекти финансирани од Светска банка. Организацијата има правила за таканаречено „доброволно преселување“, осигурувајќи дека семејствата не се присилени од своите домови без предупредување и дека оние што се иселени се безбедно преселени на друго место.

Сепак, Светската банка, во многу наврати, не успеа да ги исполни овие стандарди. На пример, во 2007 година, банката позајми скоро 70 милиони долари на националната шумска служба во Кенија за проект за зачувување. Сепак, кениските власти, наводно, ги искористиле парите за присилно иселување на илјадници домородци кои живееле во областа на проектот. Помеѓу 2007 и 2014 година, илјадници домородни домови биле ограбени или изгорени на земја.

Претставници од Светската банка ги признаа недостатоците во нивната програма за доброволно преселување, но допрва треба да направат големи промени. Ова не е единствената критика на Светската банка.

Многумина тврдат дека заемите за земјите во развој завршуваат во џебовите на корумпираните лидери. Други го критикуваат начинот на управување со институцијата, што им дава значителна моќ на мал број западни земји. Претставници од Светската банка рекоа дека бараат подобри начини за постигнување на своите цели. Значи, додека банката останува благороден субјект кој работи на ставање крај на глобалната сиромаштија, се чини дека има и свои проблеми да ги надмине. Светската банка беше креирана во тандем со Меѓународниот монетарен фонд, и двете финансиски институции сеуште често работат заедно.

Погледнете какви профити книжат финансиските друштва за брзи кредити во земјава.