Аналитика
Кина се закани дека ќе го ограничи извозот на ретки земјини минерали и метали. Ова би бил голем удар за бизнисите ширум светот. Производителите на автомобили, ветерни турбини, роботика и машини подеднакво силно зависат од елементите. Со прекин на синџирите на снабдување, производството на многу стоки би можело да дојде до застој.
Паралелно, пазарот на ретки земни елементи доживува значителна нагорна траекторија на цените во средината на 2025 година, поттикната од сложената интеракција на ограничувањата во понудата, стратешките модели на купување и променливата психологија на пазарот. Овој раст, особено забележлив кај цените на оксидите, создаде бранувања низ целиот синџир на снабдување со ретки земни елементи.
Кратко откако Пекинг објави нови ограничувања за извоз на ретки земјени елементи и специјализираните магнети што Кина ги произведува, светската автомобилска индустрија предупреди на недостиг што би можел да доведе до затворање на фабриките. Вештото спроведување на санкциите за ретки минерали од страна на Кина оваа пролет веројатно беше клучниот фактор во принудувањето на Вашингтон да ги поништи зголемувањата на царините врз земјата. Тие претставуваат нова ера на кинеската економска државничка вештина – доказ за политика на санкции способна да изврши притисок не само врз малите соседи, туку и врз најголемата економија во светот, САД.
Неодамнешните контроли на извозот на ретки земни елементи од страна на Пекинг, меѓутоа, поттикнаа низа меѓународни напори за диверзификација на синџирите на снабдување и намалување на долгогодишната доминација на Кина во критичните минерали.
Мерките за заштита на животната средина во кинеската покраина Џангси се појавија како главен катализатор за моменталниот пораст на цените. Неколку постројки за сепарација во овој критичен центар за преработка на ретки метали беа принудени да ги запрат операциите, создавајќи моментално тесно грло во снабдувањето на глобалниот пазар.
„Барањата за усогласеност со мерките на заштита на животната средина имплементирани во Џангси отстранија приближно 15% од капацитетот за сепарација на Кина од пазарот практично преку ноќ“, забележува индустрискиот аналитичар Џанг Веи од SMM Research. „Ова не е привремено затворање – овие постројки мора да претрпат сеопфатни еколошки надградби пред да продолжат со работа.“
Кина често посегнувала по економски санкции во последниве години, но многу од нејзините напори беа само делумно ефикасни. Трговските санкции честопати беа скриени, па дури и официјално негирани. На пример, кинеските туристи го загубиле интересот за посета на Филипините, додека тајванските ананаси не можеле веќе да ги исполнат здравствените стандарди, а кинеските потрошувачи едноставно не сакаале да купуваат корејски производи, пишува Фајненшел Тајмс.
Во јуни, Министерството за трговија на Кина објави дека ќе одобри квалификувани барања за извоз и е отворено за разговори со други земји во врска со ограничувањата. Но, бидејќи ретките земни елементи се појавуваат како нов фронт во соперништвото меѓу САД и Кина, компаниите ширум светот објавија планови за низа проекти дизајнирани да ја прекинат зависноста од кинеските залихи, пишува Саут Чајна Морнинг Пост.
Диверзификацијата на снабдувањето подалеку од Кина останува предизвик, велат аналитичарите. Земјата преработува 90 проценти од ретките земјени елементи во светот и сочинува 69 проценти од глобалното производство.
На 2 јули, компанијата „Сент Џорџ Мајнинг“, која котира на берзата во Австралија, објави дека започнала со идентификување на збогатени минерални зони во својот проект за ниобиум-реткоземни елементи „Аракса“ во Бразил, кој е во целосна сопственост.
Две недели претходно, американските компании „Каз Ресоурсис“ и „Ков Каз Капитал“ издадоа изјава за нивното партнерство со националната геолошка компанија на Казахстан за истражување и спроведување металуршки тестови во проектот за ретки земни елементи „Акбулак“.
За да финансира проект за ретки земни елементи во јужен Гренланд, компанијата „Критикал Металс Корп“, која котира на берзата „Насдак“, во јуни соопшти дека обезбедила заем до 120 милиони американски долари од американската банка за извоз и увоз.
Во мај, компанијата „Линас Рер Ерт“, која котира на берзата во Австралија, соопшти дека произведува диспрозиум оксид во Малезија, што ја прави „единствен комерцијален производител на одвоени производи од тешки ретки земни метали надвор од Кина“, според компанијата.
Владите, исто така, презедоа мерки за зголемување на производството или обезбедување на критични синџири за снабдување со минерали.
Во мај, САД и Украина потпишаа договор за минерали, при што Киев се согласи да обезбеди долгорочни инвестиции од американски фирми.
Во Австралија, истражувачката фирма „Ерт Рерст“ изјави дека земјата би можела да стане втор најголем извор на лесни ретки земни метали во светот, потенцијално снабдувајќи 15 до 20 проценти од неодимиум и празеодимиум – без Кина. Но, предупреди дека земјата не може „целосно да ја замени“ Кина во сите 17 елементи.
„Кина ќе продолжи да ги држи картите уште доста време“, вели Вивек Ј. Келкар, независен аналитичар со седиште во Индија. „Обидот да се минимизира доминацијата на Кина во REE започна пред неколку години, но не се придвижи доволно далеку за да се зборува за крајот на кинеската доминација во секторот.“
Камерон Џонсон, партнер во консултантската компанија Tidwalwave Solutions со седиште во Шангај, е согласен дека притисокот за диверзификација ќе се соочи со сериозни предизвици – вклучувајќи време, трошоци и човечки капитал. „Времето потребно е најмалку 10 до 20 години, [и] чини најмалку трилиони долари“, вели тој, додавајќи дека е проблем и тоа што државите немаат стручњаци за обработка на тие суровини.
Малку земји предложиле ефикасни стратегии за инвестирање поддржани од државата или водени од државата, рече Келкар, што би ѝ дало на Кина „многу силна позиција“ во догледна иднина – освен ако глобалните финансии не можат да бидат „ефикасно канализирани“.
Доминантниот пазарен удел на Кина ѝ дава моќ на одредување цени, рече Келкар, која би можела да ја искористи за да ги одложи конкурентските глобални проекти со создавање финансиска неизвесност.
Спротивно на тоа, американскиот претседател Доналд Трамп се чини дека не сака да „изнесе“ нови стратегии за финансирање поврзани со субвенции, рече тој.
„Следната фаза од соперништвото меѓу САД и Кина ќе се интензивира низ глобалното рударство и снабдување со REE, особено фокусирано на региони во Африка и Латинска Америка“, додаде тој, посочувајќи на растечките иницијативи на САД во Ангола, Руанда и Саудиска Арабија насочени кон обезбедување синџири на снабдување.
(Фото: MarketWatch)
