Аналитика
Гренланд сам ќе одлучи за својата иднина, а автономната данска територија нема да стане дел од Соединетите Држави, порача вчера новиот гренландски премиер, откако повторно се вжештија работите околу најголемиот остров на светот, по посетата на висока американската владина делегација и изјавите на клучните актери кои следеа.
„Претседателот Трамп вели дека САД „ќе го добијат Гренланд“. Дозволете ми да бидам јасен: САД нема да го добијат Гренланд, ние самите одлучуваме за нашата иднина“, рече Јенс-Фредерик Нилсен.
Американскиот претседател Доналд Трамп навести дека може да употреби воена сила за да го преземе Гренланд – како најнов знак за фиксација на Вашингтон со автономната територија во Кралството Данска.
„Ќе го добиеме Гренланд. Да, 100 проценти“, изјави Трамп за NBC. „Постои добра можност тоа да се направи без воена сила“, рече тој, додавајќи сепак дека „не симнува ништо од масата“.
Оваа најнова размена на остри пораки е кулминација на една недела на зголемени тензии меѓу Соединетите Држави, Данска и Гренланд, обележана со посетата на потпретседателот Џеј Ди Венс на американската воена база на огромниот арктички остров.
Данска во саботата рече дека не ѝ се допаѓа „тонот“ на коментарите на американскиот потпретседател Џеј Ди Венс дека Копенхаген не направил доволно за Гренланд за време на посетата на стратешки поставената данска територија богата со ресурси, посакувана од американскиот претседател Доналд Трамп.
„Отворени сме за критики, но дозволете ми да бидам целосно искрен, не го цениме тонот со кој се испорачува“, рече министерот за надворешни работи Ларс Локе Расмусен на X. „Вака не зборувате со вашите блиски сојузници, а јас сè уште ги сметам Данска и САД за блиски сојузници“, рече тој.
Најавено е дека данската премиерка Мете Фредериксен ќе престојува во Гренланд од среда до петок за да го „зајакне единството“ меѓу кралството и неговата арктичка територија.
Четири од петте партии застапени во Гренландскиот парламент постигнаа договор во петокот за формирање коалициска влада. Сите главни партии на Гренланд сакаат независност, но не се согласуваат со патоказот. Американскиот притисок ги убеди да формираат коалиција што е можно побрзо, освен со партијата Налерак, која се залага за брза независност, која одби да се приклучи.
И рускиот претседател Владимир Путин ги коментираше настаните поврзани со темата за Гренланд во четвртокот, кога изјави дека притисокот на претседателот Доналд Трамп за контрола над Гренланд не е изненадувачки со оглед на долгогодишниот интерес на САД за територијата богата со минерали.
Говорејќи на политичкиот форум во пристаништето Мурманск Артик, Путин истакна дека Соединетите Држави најпрво ги разгледувале плановите да добијат контрола над Гренланд во 19 век, а потоа понудиле да го купат од Данска по Втората светска војна.
Путин истакна дека Русија е загрижена за активностите на НАТО на Арктикот и ќе одговори со зајакнување на својата воена способност во поларниот регион. „Секако дека сме загрижени поради тоа што членките на НАТО го опишуваат Далечниот Север како регион на можни конфликти“, рече тој, истакнувајќи дека руските соседи Финска и Шведска се приклучија на алијансата. „Русија никогаш не се заканувала никому на Арктикот, но ние внимателно ќе ги следиме случувањата и ќе преземеме соодветен одговор со зголемување на нашата воена способност и модернизација на воената инфраструктура“.
Русија се обиде да го наметне своето влијание врз широки области на Арктикот во конкуренција со Соединетите Држави, Канада, Данска и Норвешка бидејќи намалувањето на поларниот мраз од затоплувачката планета нуди нови можности за ресурси и бродски рути. Кина, исто така, покажа зголемен интерес за регионот, за кој се верува дека содржи една четвртина од неоткриената нафта и гас на Земјата.
Но, иако вети дека ќе ја зајакне руското воено присуство на Арктикот, Путин рече дека Москва ја држи отворена вратата за поширока меѓународна соработка во регионот.
(Фото: Премиерот на Гренланд/ФП)
