Аналитика
Џиновска планета оддалечена 124 светлосни години од Земјата го даде досега најсилниот доказ дека вонземскиот живот може да напредува надвор од нашиот Сончев систем, тврдат астрономите.
Набљудувањата од вселенскиот телескоп Џејмс Веб на планетата наречена К2-18 б се чини дека откриваат хемиски отпечатоци од прсти на две соединенија за кои, на Земјата, се знае дека ги произведува само животот.
Откривањето на хемикалиите, диметил сулфид (DMS) и диметил дисулфид (DMDS) нема да значи доказ за вонземска биолошка активност, но би можело да го донесе одговорот на прашањето дали сме сами во универзумот многу поблиску.
„Ова е најсилниот доказ досега за биолошка активност надвор од Сончевиот систем“, рече проф Нику Мадхусудан, астрофизичар од Универзитетот во Кембриџ кој ги предводеше набљудувањата. „Многу сме претпазливи. Мораме да се преиспитаме и дали сигналот е реален и што значи тоа. Ова може да биде пресвртната точка, каде што одеднаш фундаменталното прашање дали сме сами во универзумот е прашање на кое сме способни да одговориме“.
Други се поскептични, со прашањата за тоа дали севкупните услови на K2-18 b се поволни за животот и дали DMS и DMDS, кои во голема мера се произведени од морскиот фитопланктон на Земјата, може со сигурност да се сметаат за биопотписи.
К2-18 б, кој се наоѓа во соѕвездието Лав, е речиси девет пати поголем од Земјата и 2,6 пати поголем и орбитира во зоната погодна за живот на својата ѕвезда, ладно црвено џуџе помало од половина од Сонцето. Кога вселенскиот телескоп Хабл се појави дека забележал водена пареа во неговата атмосфера во 2019 година, научниците го прогласија за „најпогоден познат свет“ надвор од Сончевиот систем.
Наводниот сигнал за вода се покажа дека е метан во последователните набљудувања од страна на тимот на Мадхусудан во 2023 година. Но, тие тврдат дека профилот на K2-18 b бил во согласност со свет погоден за живеење, покриен во огромен, длабок океан – поглед што останува спорен.
Планетите надвор од нашиот Сончев систем се премногу далечни за фотографирање или дофат со роботски вселенски летала. Но, научниците можат да ја проценат нивната големина, густина и температура и да ја испитаат нивната хемиска структура со следење на егзопланетата додека минува преку лицето на нејзината ѕвезда домаќин и со мерење на ѕвездената светлина што е филтрирана низ нејзината атмосфера. Во најновите набљудувања, брановите должини кои се апсорбираат од DMS и DMDS, се виде дека одеднаш паѓаат додека K2-18 b талкаше пред црвеното џуџе, велат научниците.
Предизвик во идентификувањето на потенцијалните други процеси е тоа што условите на K2-18 b остануваат спорни. Додека тимот од Кембриџ фаворизира океанско сценарио, други велат дека податоците укажуваат на гасна планета или планета со океани направени од магма, а не од вода.
Постои прашање дали DMS би можел да биде донесен на планетата со комети – за тоа би бил потребен интензитет на бомбардирање што изгледа неверојатно – или произведен во хидротермални отвори, вулкани или молњи преку егзотични хемиски процеси.
Д-р Џо Барстоу, планетарен научник од Отворениот универзитет, исто така, го сметаше откривањето како значајно, но рече: „Мојот скептицизам за секое тврдење поврзано со докази за живот е трајно свртено на 11, не затоа што мислам дека не постои друг живот таму, туку затоа што чувствувам дека за такво длабоко и значајно откритие, товарот на докажување дека најновата работа мора да биде многу висока“.
На оддалеченост од 120 светлосни години, нема изгледи за разрешување на дебатата преку набљудувања одблиску, но Мадусудан забележува дека тоа не било пречка за откривање на црни дупки или други космички феномени.
