Аналитика
Европската централна банка се обидува да го разбере ризикот од инфлација кој се покажува многу помоќен од спиралата на цените на платите за која се загрижени креаторите на политиката. Официјалните лица на Банката, кои се обраќаа на јавноста овој месец, сè повеќе ја истакнуваат важноста од зголемениот профит во најтешкиот период на инфлација во еврозоната.
Претседателката Кристин Лагард кон крајот на март предупреди на динамика на спирала каде што проширувањето на корпоративните маржи ги поттикнува платите и цените уште повисоки и обратно.
Таканаречената „инфлација на алчноста“ (greedflation) се заканува да ги комплицира напорите за зауздување на растот на потрошувачките цени, што значи дека ЕЦБ можеби ќе треба да стори повеќе за да ја постигне целта од 2 отсто – исто како што официјалните лица истакнуваат дека крајот на нивниот најагресивен циклус на зголемувања на каматните стапки е се приближува. „Постојат јасни ризици падот на инфлацијата да биде побавен од претходно предвиденото поради зголемените корпоративни маржи“, рече Пиет Кристијансен, главен стратег во Danske Bank во Копенхаген.
Тоа е затоа што компаниите имаат тенденција да ги зголемуваат цените побрзо за да ги надоместат повисоките влезни трошоци отколку што ги намалуваат кога нивните трошоци паѓаат, овозможувајќи им да имаат поголеми маржи подолго време, рече тој. „ЕЦБ многу тешко ќе се справи со оваа динамика“, рече Кристијансен.
Иако проширувањето на маржата нема да биде толку брзо оваа година како што беше во 2023 година, „секој вид конфликт помеѓу платите, профитот и јавниот сектор би бил исклучително штетен за иднината и може да предизвика реакција на ЕЦБ во однос на нашите монетарната политика“, рече во средата потпретседателот Луис де Гиндос.
Корпоративниот профит е поголем двигател на добивките во цените од трошоците за работна сила веќе некое време – од почетокот на 2021 година, според Маева Кузин од Bloomberg Economics. Таа пресметува дека зголемените приходи генерирале повеќе од две третини од инфлацијата на крајот на минатата година.
Веќе обвинет дека делува премногу бавно додека цените го започнаа својот пост-заклучување, проширувањето на маржата се појави само како јасна грижа во ЕЦБ во последниве месеци и навистина дојде до израз само на состанокот за политика во март.
„Многу фирми можеа да ги зголемат своите профитни маржи во секторите соочени со ограничена понуда и зголемена побарувачка“, им рече главниот економист Филип Лејн на своите колеги, тврдејќи дека „платите имаа само ограничено влијание врз инфлацијата во последните две години и дека зголемувањето на профитот беше значително подинамично“.
Таков пример е Латвија, каде што инфлацијата е меѓу најбрзите во 20-те нации на еврозоната. Гувернерот на централната банка Мартинс Казакс гледа дека некои фирми таму ги зголемуваат цените „само затоа што можат“. „Затоа Управниот совет продолжува да ги зголемува стапките во ситуација кога усогласениот индекс на потрошувачките цени почнува да опаѓа под влијание на падот на глобалните цени на енергијата“, рече тој.
И купувачите можат да ја одиграат својата улога, според Казакс, советувајќи да бидат попребирливи при купувањето и да бараат подобри зделки.
Некои од неговите колеги ја намалија опасноста. Хрватот Борис Вујчиќ минатата недела рече дека послабиот економски раст ќе ја намали способноста на компаниите дополнително да ги зголемат цените.
Зборувајќи еден ден претходно, членот на Извршниот одбор Изабел Шнабел призна дека ЕЦБ „не посветувала доволно внимание на профитот“, но рече дека веројатно не можат да предизвикаат ист вид на страшна спирала како што можат платите.
