Аналитика
Зголемената инфлација и растот на глобалните цени ги ставаат производителите на млеко и трговците на мало во Северна Македонија во ризик да згаснат, криза што ја чувствуваат и најсиромашните и најранливите во балканската земја, пишува во сторијата на американскиот билингвален весник Ла Пренса Латина. „Постои млечна криза. Сè е поскапо и тоа се одразува на луѓето со ниски примања“, вели пензионерот Љупчо Бајдески, кој пазарува на најголемиот фармерски пазар во Северна Македонија во Скопје.
„Ако порано луѓето ќе купеа два кила, сега најчесто не повеќе од кило. И сирењето поскапе за речиси 30%, така што луѓето се помалку купуваат млечни производи“, додава тој. Цената на еден литар млеко се зголеми од околу 57 денари (0,92 долари) на приближно 80 денари, што многу постари граѓани кои живеат од пензии се мачат да си го дозволат.
Во земја каде просечната плата е околу 514 евра (512 долари), многумина ќе се борат да си дозволат млеко што се продава по речиси 1,50 евра за литар.
Зора Петреска, која има мал штанд на пазарот за продажба на млечни производи, вели дека ситуацијата е најлоша откако таа започнала со бизнисот пред 20 години. „Никогаш не било вака. Потрошувачката е навистина мала. Навистина ми е тешко да набавам млечни производи. Многу производители се откажаа и ги затворија своите бизниси“, вели таа. „Ситуацијата е доста тешка. Владата не презема ништо и ние многу страдаме. Навистина не можам да го видам крајот на ова, но на крајот и ние ќе се затвориме со начинот на кој се одвиваат работите“.
ЦЕНИТЕ РАСТАТ, ПРОИЗВОДСТВОТО ПАЃА
Фармата Ерџелија во Свети Николе надвор од главниот град Скопје е една од многуте што страдаат од актуелниот глобален пораст на цените, за кој Меѓународниот монетарен фонд вели дека е влошен со руската инвазија на Украина. Само пред пет години, млекарницата произведуваше меѓу четири и пет тони млеко секој ден, но таа стапка опадна на само 450 до 500 литри. „Нашата фарма произведе 900.000 литри млеко во 2017 година, а за оваа година очекуваме да произведеме само 180.000 литри“, вели менаџерот и агроном Анета Јорданова.
Опаѓањето ја принуди фармата да отпушти до 70% од својата работна сила, објаснува таа.
Сопственикот и директор на фармата, Никола Петковски, вели дека недостигот на обучени земјоделци е особено штетен за помалите бизниси како Ерџелија кои не се модернизирани или најсовремени, а ситуацијата се влошува со зголемувањето на цените на ѓубривата и сточната храна, што значи дека чувањето крави е сè потешко и поскапо.
Работите да бидат уште полоши, компаниите купуваат млеко со 4% маснотии од фармите за млеко по 0,45 евра за литар, но тој литар пастеризирано млеко чини околу 1,5 евро на мало, што е една од највисоките цени во балканскиот регион. Ниската откупна цена на млекото се заканува да ги доведе млекопроизводителите на работ на банкрот, предупредува Петковски.
„Доколку млечните компании продолжат да нудат толку ниски откупни цени, додека истото млеко го продаваат четири пати повисоко во малопродажба, нема да имаме шанса да продолжиме, а бројот на крави ќе продолжи да опаѓа додека фармата на крајот не се затвори. Ова не е само наш случај, туку е проблем за сите фарми во Северна Македонија“, вели Петковски.
Состојбата ја влошуваат проблемите со квалитетот со производството на сточна храна.
Ерџелија во своите најдобри денови набавувала околу 80 отсто од храната за своите крави, вели Јорданова. Храната произведена на фармата беше со највисок квалитет и млечните крави произведуваа по 27 литри млеко дневно, се вели во написот на Ла Пренса Латина.
