Аналитика
Петр, чешки градежник, во денешно време троши дополнителни триесет минути на работа. Откако неговите колеги заминуваат, тој шета по градилиштата собирајќи фрлени парчиња дрво. Во добар ден, Петр може да натрупа неколку поголеми парчиња во своето комбе и да ги складира во својата градина, знаејќи дека остатоците може да му заштедат неколку чешки круни во зима. „Се разбира дека не е правилно исушен или со добар квалитет, но сè што ме спасува од користење на гас во вредност од еден час ќе помогне“, рече тој.
Во услови на енергетска криза ширум Европа, Чешката Република имаше најсилно зголемување на трошоците. Индексот на цените на енергијата за домаќинствата од јули 2022 година покажа дека земјата плаќа најмногу за електрична енергија кога се приспособува на паритетот на куповната моќ. Во неформален разговор, луѓето велат дека сега плаќаат речиси исто за сметките за енергија како што плаќаат за хипотеки или кирии, иако чешката влада навистина воведе ограничувања на цените во средината на септември.
ЗИМА НА НЕЗАДОВОЛСТВОТО
На сите им е очигледно дека Европа оди кон зима на незадоволство, уште полошо од очекуваниот студен бран низ континентот поради влијанието на Ла Нина, временска шема под влијание на пониските температури во Пацификот, Европскиот центар за средни -Range Weather Forecasts, независна меѓувладина агенција, предупреди претходно овој месец.
Во очекување на зголемените сметки за енергија, поголем број Европејци се свртуваат кон дрва за да се загреат оваа зима. Но, приказната е иста низ целиот континент: цените на огревното дрво скокаат, магацините ги пополнија листите на чекање до следната година, а се зголеми загриженоста дека сето тоа ќе доведе до големи еколошки проблеми.
Владините агенции изразија загриженост за нелегалната сеча, бидејќи се очекува луѓето да се впуштат во шумите за да го исечат сопственото гориво, иако некои политичари беа полабави од другите. Јарослав Качински, шефот на полската владејачка партија, минатиот месец ги охрабри луѓето „да изгорат речиси сè, се разбира настрана од гуми и слични штетни работи“ за да се загреат во услови на најавен недостиг на јаглен што ќе погоди околу 2 милиони домаќинства.
Унгарската влада го забрани извозот на пелети, а во исто време ги повлече еколошките регулативи кои спречуваа сеча во заштитените шуми. Цените на дрвените пелети, компримирана форма на дрвна биомаса која вообичаено гори подобро од обичното огревно дрво, се зголемија речиси двојно на 600 евра за тон во Франција, според извештајот на Блумберг.
Во Бугарија, која многу се потпира на согорувањето на дрвата за повеќето домаќинства, цените исто така се удвоија на речиси 100 евра за кубен метар. Извештаите на локалните медиуми од Полска минатиот месец тврдат дека цените на огревното дрво веќе се удвоиле оваа година. Телеграф во август објави дека продажбата на огревно дрво во Велика Британија се зголемила за пет пати оваа година.
Во јули, ЕУ, исто така, го забрани увозот на руско дрво и пелети, а учесниците во кампањата предупредуваат дека најсиромашните ќе ги почувствуваат високите цени, особено оние во Централна и Источна Европа каде што домаќинствата со ниски приходи се повеќе зависни од огревно дрво. отколку гас.
Среде брзањето по дрва, криминалот наводно цвета. Германската полиција предупреди на „катастрофален“ бран на интернет измами, бидејќи лажните онлајн продавници тврдат дека можат да понудат огревно дрво за дури една десетина од цената.
ДРВАТА ПОВТОРНО НА ЦЕНА
Енергетската криза е и добра и лоша вест за дрвната индустрија на континентот, според Пол Бранен, директор за односи со јавноста на Европската конфедерација на дрвените индустрии и Европската организација на индустријата за пилани. Од една страна, тоа е финансиски штетно за компаниите кои користат капацитети за сушење или пила во печка, кои трошат релативно висока количина на енергија. „Кога цените на енергијата беа пониски, трошоците за енергија ќе сочинуваат околу 10 проценти од вкупните трошоци на пилана. Во денешно време овој процент е најмалку двојно зголемен – а се зголемија и другите трошоци“, рече Бранен.
Од друга страна, има „невиден пораст“ на побарувачката на потрошувачите за огревно дрво, пелети и разни остатоци од пилана што се користат за горење, што ги зголеми цените на овие производи, додаде тој. Сето ова доаѓа во време на засилена дебата за еколошките трошоци од согорувањето на дрвата.
Некои научници и активисти долго време тврдеа дека согорувањето на дрво емитира повеќе јаглеродно загадување по единица енергија отколку согорувањето на јаглен.
Загадувањето на воздухот од фосилни горива и согорување на дрва во домот предизвикува 27 милијарди евра годишно здравствени трошоци за општеството низ ЕУ и Велика Британија, според студијата објавена претходно оваа година од Европската алијанса за јавно здравје. Домашните печки на дрва се најлошите прекршувачи, со 17 милијарди евра здравствени трошоци низ Европа, се вели во извештајот.
Во февруари, британската влада ги ревидираше своите бројки и сега смета дека горилниците на дрво придонесуваат за 38% – од претходната проценка од 17% – за загадувањето со мали честички.
Во мај, Комитетот за животна средина, јавно здравје и безбедност на храна на Европскиот парламент препорача амандман за отстранување на примарната дрвна биомаса, дрвото директно од шумите, од новоревидираната Директива за обновлива енергија на ЕУ. Сепак, Европскиот парламент во средината на септември гласаше за отфрлање на оваа промена.
Сепак, тие гласаа за постепено намалување на уделот на примарната дрвна биомаса која се смета за обновлива енергија. Количината на шумско дрво собрана за производство на пелети ќе биде ограничена на просечната жетва помеѓу 2017 и 2022 година. Промени беа направени и во субвенциите за индустријата.
Соочени со зголемените цени на енергијата и потенцијалните прекини на струја, многу влади на ЕУ ги олабавуваат правилата за сеча и ги охрабруваат луѓето да палат дрва за да ги загреат своите куќи – нешто што активистите велат дека претставува катастрофа за и онака ранливите шуми во Европа.
Невладините организации и научниците предупредуваат дека трошењето повеќе дрва за гориво ризикува да ги десеткува шумите што се намалуваат и да ја зголеми нелегалната сеча – тврдење што индустријата категорично го отфрла.
„Сечата на заштитените шуми за да се гарантира енергетската безбедност е лудо и „многу, многу деструктивно“, вели Каталин Родич, активист за биолошка разновидност на Гринпис Унгарија, кој истакна дека шумите во Унгарија веќе биле оштетени од екстремните жештини ова лето.
МАСОВНО УНИШТУВАЊЕ НА ШУМИТЕ
Иако сеча на шумите не е зголемена во Шведска и Финска, проблемот е особено акутен во Централна и Источна Европа. Во Романија, каде што повеќе од половина од населението веќе ги грее своите домови со дрва, владата ја ограничи цената на огревното дрво за да ги одржи ниски сметките за енергија – мерка за која непрофитната WWF предупредува дека може да ја поттикне нелегалната сеча. Романија веќе е предмет на прекршочна постапка на ЕУ поради неуспехот да ја запре илегалната сеча во нејзините заштитени шуми Натура 2000.
Словачка веќе регистрираше пораст на нелегалната сеча и кражба на дрво во текот на летото, според извештаите на локалните медиуми.
Унгарија, која е силно зависна од рускиот гас, во август ги укина одредбите што ги штитеа заштитените шуми од сеча. Портпаролот на Комисијата рече дека оваа нова легислатива „можеби потенцијално е во спротивност со правилата на ЕУ“ и дека Брисел „внимателно ќе го следи спроведувањето на овие нови одредби“.
Летонија одобри сеча на помлади дрвја, додека литванското Министерство за животна средина побара од државната шумска компанија да ја зголеми бербата за да го зајакне снабдувањето со биоенергија во земјата.
Естонската влада се спротивставува на повиците на индустријата за зголемување на сечата. „Поради политичката неодлучност, нема зголемување на бербата во естонските шуми од почетокот на војната во Украина“, рече Хенрик Ваља, извршен директор на Естонската асоцијација за шумски и дрвни индустрии. „Но, со оглед на ситуацијата, тоа би било корисно и неопходно“.
Во Полска, многу луѓе се зафатени со сечење дрвја за да соберат доволно дрва за зимата, рече Пјотр Сиергиеј, портпарол на невладината организација „Полско предупредување за смог“.
Како дел од нејзината ревизија на Директивата за обновливи извори на енергија, Комисијата предложи земјите на ЕУ да идентификуваат „поволни области“ за проекти за обновливи извори и дека тие треба да се сметаат за „од главен јавен интерес … за да имаат корист од поедноставена проценка“.
Зеленоумните европратеници како Словакот Михал Визик – член на либералната група „Обнови ја Европа“ – предупредуваат дека ризикува да се зголеми сечата, бидејќи биомасата се смета за обновлив ресурс и се залагаат за измена на предлогот. „Ако се одобри, се плашам дека ова би можело да предизвика навлегување во сечата дури и во строго заштитените области“, рече Визик.
