Аналитика
Евиденцијата на земјоделското земјиште се води рачно во табели на локално ниво, нема евиденција на доделената државна помош, Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство нема воспоставено контроли со кои би се спречило двојно доделување државна помош за иста намена… Ова се само дел од наодите на Државниот завод за ревизија, по направените контроли, чија цел била да се дојде до одговор на прашањето „Дали управувањето и контролите во системите и регистрите овозможуваат ефективно управување и следење на субвенционирањето на земјоделските стопанства?“
Сите неправилности не биле пречка во период од четири години од 2019 до 2022 да се изврши исплата на повеќе од половина милијарда евра како поддршка за земјоделството и руралниот развој. Во 2019 – 131,6 милиони евра, во 2020 – 113,2 милиони евра, во 2021 – 150,3 милиони евра и лани – 134,1 милион евра.
„Констатирани се одредени состојби кои доведуваат до заклучок дека Министерството за земјоделство, шумарство и водоствопанстви, Агенцијата за храна и ветеринарство Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој имаат воспоставено информациски системи за управување со регистрите во нивна надлежност и обезбедување соодветна финансиска поддршка, но регистрите и контролите не обезбедуваат ефективно управување за остврување на правата и исполнување на обврските на земјоделските стопанства“, наведено е во ревизорскиот извештај.
Освен тоа, се посочува дека е забележан „нееднаков пристап за евиденција на државно земјоделско земјиште кое се води рачно во табели на локално ниво, неажурирање на централизиран регистар по доставена ексел табела, некористење во целост на воспоставената апликација за водење на државно земјоделско земјиште, како и недостиг на размена на информации и координација во МЗШВ“.
Сето ова, сметаат државните ревизори, довело до осуство на целосна евиденција на државното земјоделско земјиште – закупено и слободно. Приходите од закупнините не се следат на централно ниво по закупец. Затоа, Министерството не може да го планира тој приход, а и нема целосен увид на слободното зејоделско земјиште кое е во државна сопственост при објавувањето на јавните повици за давање под закуп.
„Поради отсуство на интегриран информациски систем, за дел од земјоделските регистри имплементирани се апликативни решенија, за дел се користат табели на локално ниво, поради што Министерството не е во можност да генерира извештаи на државно ниво и не постои можност за креирање податоци како основа за креирање соодветни политики за развој и подршка на овој сектор“, пишува во извештајот.
Исто така, ревизорите утврдиле дека во воспоставениот единствен регистар на земјоделски стопанства со вграден систем за идентификација на земјишни парцели, не се врши ажурирање на податоците со оние за земјоделските стопанства од информацискиот систем на АХВ.
„Во системот за идентификација на земјишни парцели не се вградени доволно вкрстени контроли, при што на некои земјоделски стопанства им се овозможени привилегии за користење на другите национални програми и ИПАРД програмата за остварување поголема финансиска поддршка“, посочуваат ревизорите.
Оттаму и нивниот став дека поради „отсуството на евиденција на доделената државна помош, Министерството нема воспоставени контроли за избегнување на двојно финансирање на државна помош за иста намена и надминување на максималниот износ на помош“.
Ревизорите детектирале дека во МЗШВ и во АХВ нема ИТ политики, процедури и назначени службеници за ИТ безбедност „што може да доведе до доделување на улоги и пристап на одредени корисници до системи за кои не се надлежни“.
Во тој контекст е наведен податоkот дека во МЗШВ, АХВ и АФПЗРР се пополнети само 30 отсто од предвидениот број ИТ вработени, па дел од системите ги администрираат лица кои се во сектори и одделенија задолжени за функционирање на самите регистри. Воедно, се користи застарена компјутерска опрема и оперативен систем кој веќе не е поддржан од производителот, со што не се овозможува нормално сервисирање на потребите на земјоделските стопанства.
