Аналитика
Минералното богатство на арктичкиот остров Гренланд е во глобалното внимание откако американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека сака да ја преземе контролата врз територијата од Данска, што предизвика тревога кај европските сојузници.
Зборовите на Трамп беа одгласени во интервјуто на 12 јануари за „Фокс њуз Сандеј“ од страна на потпретседателот Џеј Ди Венс, кој рече: „Во Гренланд треба да се направи договор“ и дека островот има „многу големи природни ресурси“.
Досега рударската индустрија на Гренланд се бореше да оствари профит, но дали тоа може да се промени?
„Полн со минерали“
Гренланд моментално има само еден активен комерцијален рудник – Белата Планина – лоциран северно од главниот град Нук, и ја добива својата остра, монохроматска боја од анортозитна карпа, која е богата со наоѓалишта на калциум и други минерали.
Операторот на рудникот, Lumina Sustainable Materials, ја испраќа карпата од западното крајбрежје на Гренланд до Азија, Европа и Северна Америка, каде што се користи за производство на различни производи.
„Гренланд е земја полна со минерали. Имаме буквално минерали достапни насекаде“, изјави во интервју за Гласот на Америка, Бент Олсвиг Јенсен, управен директор на Лумина во Гренланд.
Десетици други рударски компании од целиот свет спроведуваат истражувања и физибилити студии низ Гренланд, иако Белата Планина останува единствената комерцијална операција која моментално се тргува.
Конкуренција со Кина
Минералите вклучуваат многу елементи од ретки земји, како што се литиум и скандиум, кои се клучни за уредите како што се батериите. Глобалните синџири на снабдување за тие елементи во моментов се доминирани од Кина.
Трамп постојано повторуваше дека американската контрола врз Гренланд е неопходна за „меѓународната безбедност“. Неговите коментари предизвикаа политичка бура во Гренланд и Данска, но рударските компании гледаат можност.
„Неговиот интерес за Гренланд всушност може да и помогне на индустријата да добие пристап до дополнителни инвестиции, кои се потребни за да се развие индустријата на Гренланд“, рече Јенсен. „Значи, да, дефинитивно го поздравувам. И мислам дека е важно и од страна на индустријата, но и од политичката страна на Гренланд да се позиционираме кон Трамп и САД“.
„Не се продава“
Владата на Гренланд е главно автономна, иако Данска е одговорна за безбедноста на островот.
Наја Натаниелсен, министерка за ресурси на Гренланд, го нагласи долгогодишниот одговор на владата на интересот на Трамп: Отворено за бизнис, но не и за продажба.
„Ние сакаме американски инвестиции. Сакаме соработка со американскиот Стејт департмент и веќе некое време се обидуваме да се залагаме за тоа“, рече таа за Гласот на Америка.
Гренланд потпиша договор со Трамп за време на неговата прва администрација во 2019 година за зајакнување на рударската индустрија.
„САД го финансираа нашиот директен маркетинг кон инвеститорите ширум светот, а овој договор штотуку заврши. Така, ние се обидуваме да добиеме ангажман од САД веќе некое време со цел да го обновиме овој договор“, Натаниелсен рече.
Предизвици
И покрај широкото признавање на минералното богатство на Гренланд, привлекувањето инвестиции во рударството е долгорочен проблем.
„Веќе многу години, видовме дека во опкружувањето на инвеститорите има одредено колебање да се вклучи во високоризични, долгорочни проекти. Во моментов имаме само една лиценца во американска сопственост. За споредба, имаме 23 од Канада, 23 од Британија и околу 10 од Данска. Значи, тоа не е област каде што сега гледате голем ангажман на САД, се разбира дека го поздравуваме и има многу можности“ – изјави Натаниелсен.
Владата на Гренланд се залага за целосна независност од Данска. Поддржувачите се надеваат дека минералното богатство на островот еден ден би можело да обезбеди економска основа за целосна државност. Но, има долг пат да се помине, вели Улрик Прам Гад, аналитичар во данскиот институт за меѓународни студии во Копенхаген.
„Ако сакате минерали надвор од земјата и економски да ја финансирате самодоволноста на Гренланд, тогаш ќе треба да го вклучите во меѓународната преработка“, изјави Гад за Гласот на Америка.
„И тогаш, веројатно ќе треба многу внимателно да размислите како да се осигурате дека овие рударски проекти имаат корист од луѓето што живеат блиску до нив, наместо да бидат нова верзија на империјалистичко извлекување. Затоа што тогаш Гренланѓаните можеби нема да го сакаат тоа во крајот“, објасни тој.
Ризикот не секогаш завршува со награда. Рубини и розови сафири се вадеа во рудникот Aappaluttoq до 2023 година, кога неговиот оператор Гренланд Руби банкротираше, долг од 71 милион долари. Компанијата се реструктуира и бара нови инвеститори, со цел да го рестартира работењето.
Земјиштето на Гренланд од 2,1 милиони квадратни километри е обложено со мраз во поголемиот дел од годината.
„Очигледно, ние сме во средината на Арктикот, така што има некои логистички предизвици“, рече Јенсен од Лумина. „Не е цел Гренланд отворен во текот на целата година. Сепак, тоа е нешто од кое можеме да го планираме излезот“.
Џенсен додаде дека инвеститорите мора да имаат трпение за да остварат профит.
„Потребно е време да се развие проект од раната фаза на истражување додека всушност немате рудник каде што можете да извлечете и да започнете да продавате. И како што сите велиме во рударството, „Времето е пари“.
