Аналитика
Растот на глобалната побарувачка на нафта продолжува да ја губи својата динамика. Глобалната побарувачка, која се предвидува да достигне 103 милиони барели дневно (mb/d) во 2024 година, се очекува да порасне за околу 1 mb/d во 2025 година – значително забавување од зголемувањето од 2 mb/d во 2023 година.
Овој тренд се одразува подолгорочно забавување, со просечни годишни зголемувања од 1,9 mb/d во 2010-14 година и 1,4 mb/d во 2015-19 година. Забавувањето на потрошувачката на нафта е особено големо во Кина, каде побарувачката се намали за 0,3 мл/д во 2024-та квартал од 3-та година во споредба со истиот период претходната година. На потрошувачката на нафта во Кина негативно влијае слабиот раст на индустриското производство, брзото усвојување на електрични и хибридни возила и зголемената распространетост на камиони кои се напојуваат со течен природен гас (LNG).
Глобалното снабдување со нафта продолжува да се зголемува. Експанзијата на глобалното снабдување со нафта забрза на 1,1 отсто во 2024-та третиот квартал. Ова зголемување е поттикнато од растот на производството во напредните економии и Латинска Америка и Карибите, бидејќи понудата на ОПЕК + остана релативно стабилна во истиот период. Следната година, глобалната понуда на нафта се очекува да ја надмине побарувачката за околу 1,2 мл/ден дневно.
Доколку се оствари очекувањето, тоа ќе биде трет најголем суфицит во поновата историја на пазарот на нафта, по нерамнотежата за време на исклучувањата поврзани со пандемијата во 2020 година и падот на цената на нафтата во 1998 година. Оваа прекумерна понуда е надополнета со високите нивоа на резервен капацитет, кој изнесува нешто повеќе од 7 отсто од сегашното глобално производство. Големината на комбинираниот суфицит на нафта и резервниот капацитет во 2025 година – доколку се оствари – веројатно ќе го содржи влијанието на веројатното зголемување на геополитичките тензии врз цените на нафтата.
Глобалниот раст и геополитичките тензии се клучни ризици за изгледите за цената на нафтата. Бидејќи прогнозата не е фактор за голема ескалација на тековните конфликти, секое значително проширување на непријателствата кон земјите производители на нафта на Блискиот Исток може да доведе до нагло и одржливо зголемување на цената на нафтата.
Доколку глобалното снабдување со нафта се намали за 2 мл/ден поради шок поврзан со конфликт кон крајот на 2024 година, цената на нафтата Брент би можела да достигне врв на 92 долари. Додека цените ќе останат над нивоата пред ескалацијата, тие ќе се намалат во 2025 година бидејќи производството на нафта ќе се зголеми кај незасегнатите производители. За 2025 година како целина, цената на нафтата Брент би можела да биде во просек 84 долари/блук, 15 отсто над основната прогноза, но само 5 отсто над просечната цена во 2024 година.
Свртувањето на доброволните намалувања на ОПЕК + и високите нивоа на резервен капацитет претставуваат надолни ризици за изгледите за цената на нафтата. Во светлината на проширувањето на производството на нафта во земјите што не се членки на ОПЕК+, ОПЕК+ би можел наместо тоа да одлучи да даде приоритет на пазарниот удел пред цената и целосно да ги врати доброволните намалувања од 2,2 мл/д до крајот на 2025 година.
Сепак, ова дополнително производство ќе влезе во веќе добро снабденото пазар, дополнително зголемувајќи го вишокот на нафта и вршејќи надолен притисок врз цените. Во овие околности, цената на нафтата Брент се очекува да се намали до просечните околу 66 долари во 2025 година, околу 10 отсто под основната прогноза и 18 отсто пониска од проектираната просечна цена за 2024 година.
